Strona Główna

Slowo ks. proboszcza - Wigilia Paschalna

Triduum Paschalne

Wigilia Paschalna i Wielkanoc

Etymologia słowa „Wielkanoc” niesie z sobą ogromną treść (wielka i noc). Wielkanoc rozpoczynamy najpiękniejszą liturgią całego roku Wigilią Paschalną. Powinna rozpocząć się o zmroku. Wigilia oznacza „czuwać z łac. vigilamus”. To zakłada, że mamy czas, i nigdzie się nie śpieszymy, tylko trwamy w gotowości i czekamy Zmartwychwstanie Pana. Prawdziwy Uczeń Pana nie może przespać takiej nocy.

"Zmartwychwstanie" - Rafael Santi (1499-1502)
Źródło - Wikipedia

Wigilia Paschalna, to punkt kulminacyjny wiary chrześcijańskiej. W tę najświętszą noc Chrystus przechodzi ze śmierci do życia. My w tym wydarzeniu też uczestniczymy. Liturgia Wigilia Paschalnej rozpoczyna się „Liturgią Światła”. Lud Boży gromadzi się wokół ognia (dlatego o zmroku), gdzie następuje poświęcenie ognia. Na paschale (gruba świeca - znak Zmartwychwstałego Pana) kapłan rylcem żłobi krzyż oraz greckie litery Alfa i Omega (początek i koniec alfabetu) oraz bieżący rok i towarzyszą temu słowa: „Chrystus wczoraj i dziś; Początek i koniec; Alfa i Omega. Do Niego należy czas i wieczność. Jemu chwała i panowanie przez wszystkie wieki wieków. Amen”. Umieszczając pięć ziaren, jako znak Chrystusowych ran, kapłan używa słów: „Przez swoje święte rany jaśniejące chwałą niech nas strzeże i zachowuje Chrystus Pan. Amen”. Zapalając paschał z poświęconego ognia celebrans używa słów: „Niech światło Chrystusa chwalebnie zmartwychwstałego rozproszy ciemności naszych serc i umysłów”. Kapłan albo diakon na czele prowadzi procesję do kościoła niosąc płonący paschał i trzykrotnie śpiewa: „Światło Chrystusa!", a lud opodpowiada: "Bogu niech będą dzięki”. Od paschału wszyscy odpalają swoje świece i z mroku powoli rodzi się jasność. Paschał umieszcza się w centralnym miejscu obok ołtarza i następuje śpiew „Exultetu” - wielkanocnego orędzia, które wprowadza nas w misterium przejścia Chrystusa ze śmierci do życia.

Liturgia słowa jest rozbudowana (czuwanie, mamy czas, aby słuchać Słowo Boże) ze Starego Testamentu (może być siedem, a minimum trzy lekcje) oraz Nowego Testamentu (dwie: Epistoła i Ewangelia). Uroczysty śpiew aklamacji „Alleluja” wprowadza nas w klimat radości Zmartwychwstania Pańskiego. Mateuszowa Ewangelia przekazuje nam opis pustego grobu i ukazanie się Zmartwychwstałego niewiastom, które oznajmiają tę wieść innym.

Od starożytności, chrztu (dorosłym) udzielano podczas Wigilii Paschalnej, stąd ma miejsce „Liturgia Chrzcielna”. Rozpoczyna się ona litanią do Wszystkich Świętych. Chrzest jest pierwszym i najważniejszym sakramentem, bo przez zanurzenie w Chrystusie nowo ochrzczony przechodzi ze śmierci do życia. Gdy nie ma katechumenów poświęca się tylko wodę do chrztu umieszczając paschał w wodzie i towarzyszą temu znakowi słowa: „Prosimy Cię, Panie, niech przez Twojego Syna zstąpi na tę wodę moc Ducha Świętego, aby wszyscy przez chrzest pogrzebani razem z Chrystusem w śmierci, z Nim też powstali do nowego życia. Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen.”. Każdy przyjmujący chrzest zanurza się w tajemnicę Trójcy Przenajświętszej, więc po poświeceniu wody chrzcielnej śpiewa się doksologię; „Chwała Ojcu…”. Uczestniczący Lud Boży w Wigilii Paschalnej wyznaje swoją wiarę i odnawia przymierze chrztu św. Zdecydowana większość z nas chrzest przyjmowała jako niemowlę, więc odnowienie przymierza chrztu podczas Wigilii Paschalnej ma ogromne znaczenie, bo raz w roku można tego dokonać w sposób pełni świadomy i odpowiedzialny w okolicznościach Wielkanocy. Konsekwencją tych obrzędów jest pokropienie wiernych poświęconą wodą chrzcielną na znak przyjętego kiedyś chrztu.

Po „Liturgii Chrzcielnej” rozpoczyna się „Liturgia Eucharystyczna” poprzedzona modlitwą wiernych. Od momentu „Gloria” a potem „Alleluja” w Liturgii Słowa, grają organy i używa się dzwonów, więc Msza św. ma najbardziej uroczysty charakter, bo to największe święta chrześcijańskie. Dlatego też mamy obowiązek Komunii Wielkanocnej.

Wigilia Paschalna powinna zakończyć procesją wielkanocną, gdy na czele zamiast krzyża niesie się figurę Chrystusa Zmartwychwstałego i równolegle niesie się krzyż ze stułą kapłańską koloru czerwonego, wtedy też powinny rozbrzmiewać wszystkie dzwony oznajmiając światu Zmartwychwstanie Chrystusa. Po tej liturgii można zasiąść do stołu wielkanocnego. Kto uczestniczył w Wigilii Paschalnej spełnił obowiązek uczestnictwa we Mszy św.
Z praktycznych względów (noc, wierni z dalszych okolic przychodzili do kościoła) zrodziła się praktyka Mszy św. rezurekcyjnej o świcie, która rozpoczyna się odkryciem pustego grobu i procesją rezurekcyjną wokół kościoła i uroczystą Mszą św. a potem śniadaniem wielkanocnym. Spożywanie pokarmów wielkanocnych poświęconych w Wielką Sobotę ma swoją treść, gdy uczestniczy się misterium Zmartwychwstania Pańskiego uobecnianego podczas Wigilii Paschalnej albo Mszy Rezurekcyjnej.

Wielkanoc roku 2020 przyjdzie się dla większości wiernych spędzić w domu i uczestniczyć w liturgii wielkanocnej wirtualnie, dlatego pozwoliłem sobie na wprowadzenie do czekającej nas liturgii. Piękna liturgia z wiadomych względów ograniczy się do tego co najistotniejsze i nie będzie tak uroczysta jak zwykle. Nasze pozostanie w domu, to nasza ofiara, którą włączamy w krzyż Chrystusa. Zdaję sobie z sprawę, jak dla Was jest trudno, nie korzystać w sposób zwykły z sakramentów (spowiedź) i Komunii św. wielkanocnej. Czynimy to sposób duchowy i można posłużyć się tekstem:

„Jezu mój, wierzę, że jesteś obecny w Najświętszym Sakramencie. Miłuję Cię nade wszystko i pragnę zjednoczyć się z Tobą w mojej duszy. Ponieważ teraz nie mogę Cię przyjąć sakramentalnie, przyjdź przynajmniej duchowo do mego serca. Jednoczę się z Tobą jakbyś rzeczywiście był we mnie obecny, oddaję Ci się zupełnie i proszę gorąco: nie dozwól, abym kiedykolwiek oddalił się od Ciebie. Amen.".

Nic nie dzieje się bez woli Boga. Przeżywamy coś, czego nie było przez setki lat, to historia, którą tworzymy i mamy w niej udział, a też jesteśmy świadomi odpustów Boga. Śmierć Chrystusa, dla wielu uczniów wydawało się, że kończy wszystko, a to stało się początkiem nowego życia. Pan Bóg przemawia przez znaki i różne sytuację. Boimy się i lękamy co nas czeka? Uczniowie po śmierci Pana też lękali się zemsty, bo po Mistrzu była kolej na Uczniów, ale Zmartwychwstały Pan, wszystkich zaskoczył i odmienił całą rzeczywistość życia. Zmartwychwstały Pan może odmienić wszystko…, ale potrzebuje nas, aby nowina o Zmartwychwstaniu dotarła wszędzie. Podajmy się woli Boga i pełni nadziei patrzymy w przyszłość, bo Zmartwychwstały Pan, potem w kontekście Zesłania Ducha Świętego, odmienił oblicze Ziemi.

Ks. Andrzej

Ps. Zapraszam do naszych kościołów na indywidualną modlitwę i bardzo proszę,
aby jednocześnie było nie więcej jak 5 osób.