Strona Główna

Znane cmentarze na swiecie

Z Wieściami po świecie subiektywne spojrzenie na miejsca turystyczne i pielgrzymkowe- Sławne Cmentarze

Zakopane, Szczecin, Wilno, Lwów, Paryż, Buenos Aires

Dziś w  miesiącu zadumy, modlitwy za zmarłych odwiedzimy sławne cmentarze na świecie, na wielu z nich spoczywają nasi rodacy.

Najpierw zaglądniemy do naszych rodzimych cmentarzy.  Zakopane- Cmentarz na Pęksowym Brzyzku jest to Najstarsza nekropolia Zakopanego, założona ok. 1850 staraniem ks. Józefa Stolarczyka. Nazwa wywodzi się od góralskiego słowa "brzyzek", określającego skrawek gruntu na brzegu posiadłości i nazwiska Pęksa- fundatora terenu na którym znajduje się cmentarz. Malowniczo położony na początku zakopiańskiej starówki - ulicy Kościeliskiej, opodal Starego Kościoła parafialnego, o każdej porze roku przyciąga gości. Znajduje się tam również kapliczka Gąsieniców. Przed bramą znajdują się dwie tablice.  Jedna z nich przytacza rozporządzenie wojewódzkiego konserwatora zabytków z 1931 roku, uznające Stary Cmentarz za zabytek narodowy. Druga zawiera motto, przypisywane francuskiemu marszałkowi Ferdynandowi Fochowi: "Ojczyzna to ziemia i groby. Narody tracąc pamięć, tracą życie", oraz uwaga, dodana przez proboszcza Jana Tobolaka: "Zakopane pamięta". Obok nich na murze jest kamienna tablica poświęcona tatrzańskim kurierom działającym w latach 1939-1944. Pochowani tu są między innymi: taternik- Jan Długosz, pisarz- Kazimierz Przerwa-Tetmajer, pisarz, malarz- Stanisław Witkiewicz, pisarz- Kornel Makuszyński, poeta- Włodzimierz Wnuk, narciarz- Andrzej Marusarz, rzeźbiarz malarz- Władysław Hasior i wiele innych wybitnych postaci.

Lapidarium czyli gaj urnowy- Cmentarz Centralny w Szczecinie jedna z największych nekropolii w Europie, ale zarazem park,  na powierzchni prawie 2 kilometrów kwadratowych. rośnie ponad 400 gatunków drzew i krzewów. Zaprojektowany na początku XX wieku przez  Georga Hanniga. Na niewielkim wzgórzu stanęła fontanna, pionowe nagrobki rozmieszczono swobodnie między drzewami, zadbano o przemyślany układ ścieżek. Na wzgórze prowadził przerzucony nad wąwozem drewniany mostek. Poniżej wzgórza, w wyrobisku dawnej żwirowni, powstał duży, okrągły basen, wokół którego wytyczono kwatery. Pierwsze groby urnowe stanęły tu nieco później, po roku 1911, gdy niemieckie prawo zezwoliło na kremację. Po 1945 roku miejsce to podupadło. Wokół basenu powstała kwatera zasłużonych z banalnymi nagrobkami, reszta gaju, została zdewastowana. W 2006 roku posprzątano i odrestaurowano cmentarz. Zasadzono tuje i rododendrony, na podstawie planów z 1928 roku przywrócono dawny układ ścieżek, znów stoi drewniany mostek,  na wzgórzu tryska niewielka fontanna. Odbudowano też stylowe przedwojenne ławki. Wiele nagrobków znaleziono w różnych zakamarkach Cmentarza Centralnego (leżały w zaroślach, były zakopane w ziemi), a także przywożono z całego miasta. Niektóre nawet wydobyto ze Stawu Brodowskiego w innej części Szczecina, gdzie służyły do umacniania brzegu. Właśnie pomniki wyciągnięte ze stawu zobaczymy jako pierwsze, gdy udamy się do gaju od strony bramy głównej cmentarza.

Teraz zaglądamy do naszych wschodnich sąsiadów, Cmentarz na Rossie- Wilno (Litwa), jest niezwykle ważnym dla naszych rodaków miejscem, silnie związanym z historią Rzeczypospolitej. Zaliczany jest do jednej z najważniejszych narodowych nekropolii. W skład cmentarza wchodzą niezwykle klimatyczna Stara Rossa z 1769 roku, Nowa Rossa z 1847 roku oraz Cmentarz Wojskowy z 1920 roku i Mauzoleum Matka i Serce Syna z 1936 roku, gdzie pochowana jest Maria z Bilewiczów Piłsudskaoraz serce jej syna – Marszałka Józefa Piłsudskiego.

Cmentarz Orląt Lwowskich- Lwów (Ukraina) To miejsce spoczynku tych wszystkich młodych Polaków, którzy chwyciwszy za broń, zginęli w obronie tego, co mieli najcenniejszego - własnego domu, polskiego Lwowa. W roku 1918 i później walczyli z Ukraińcami. Już w listopadzie i grudniu 1918 roku zaczęto chować poległych obrońców miasta właśnie na południowym stoku łagodnego wzgórza, na którym leży główna nekropolia Lwowa. Całość składała się z kilku części: kolumnady, łuku triumfalnego, katakumb, kaplicy oraz koncentrycznie półkolistych rzędów mogił. W latach siedemdziesiąt cmentarz został doszczętnie zniszczony przez sowietów. Dopiero w 1989 roku zaczęto renowację cmentarza.

Cmentarz Łyczakowski- Lwów- bezpośrednio z Cmentarza Orląt wchodzimy na teren  Cmentarza Łyczakowskiego - nekropolii elity narodu polskiego. Jest jednym z najstarszych cmentarzy polskich, założony został około 1786 roku. Został zaprojektowany przez Konrada Bauera i Tytusa Tchórzewskiego. Położony jest w malowniczym, pagórkowatym terenie z tarasami w otoczeniu ogromnej ilości zieleni. W okresie 200 z górą lat na Cmentarzu Łyczakowskim pochowano około pół miliona ludzi, przeważnie Polaków, ale także Ukraińców, Austriaków, Niemców, Żydów, Ormian, Rosjan i in. Spoczywa tu wielu przedstawicieli nauki, sztuki, polityki, uczestników powstań narodowych, bojowników o wolność i niepodległość Polski i Ukrainy np. polski śpiewak operowy- Władysław Floriański, komediopisarz- Stanisław Dobrzański.

Pere Lachaise- Paryż (Francja) jest największym cmentarzem w stolicy Francji, jego historia sięga pierwszej połowy XIX wieku. Nekropolie zajmują w  44 hektary. Znajdują się tu aleje, przy których rosną drzewa liczące nawet powyżej 150 lat. Zostali tu pochowani wybitni Polacy: generał- Jan Komarzewski, polityk- Teodor Morawski, polski działacz niepodległościowy- Jarosław Dąbrowski, kompozytor- Fryderyk Chopin i poeta- Cyprian Kamil Norwid. Spoczywają tu również Balzak, Molier, Proust, Wiktor Hug, Edith Piaf, Jim Morrison i Maria Callas.

Comenterio de la Recoleta- Buenos Aires (Argentyna) cmentarz został zaprojektowany przez francuskiego inżyniera Próspero Catelina i zmieniony w roku 1881 przez włoskiego architekta Juana Antonia Buschiazzo. Wejście na cmentarz prowadzi przez neoklasycystyczną bramę z wysokimi greckimi kolumnami. Znajduje się tu wiele misternych, marmurowych mauzoleów z licznymi statuami, w różnych stylach.  Część z nich zachowana jest w bardzo dobrym stanie. Znajdują się tu groby najważniejszych i najbardziej wpływowych mieszkańców Argentyny: naukowców, artystów, bohaterów wojennych i prominentnych polityków, w tym kilku prezydentów. Najsłynniejszą osobą pochowaną na cmentarzu jest Eva Perón- żona prezydenta Argentyny Juana Peróna, działaczka polityczna i społeczna, aktorka teatralna i filmowa.

Miejsce to  słynie też z kotów, które całymi gromadami zbierają się przed bramą główną. Dzikie zwierzęta dokarmiają okoliczni mieszkańcy i turyści

Cmentarz Green Wood- Nowy Jork (Stany Zjednoczone) jest jednym z najstarszych i najpiękniejszych cmentarzy w USA. Umieszczony jest na najwyższym wzgórzu na Brooklynie i roztacza się stad wspaniały widok na cały Manhattan, jest to magiczne miejsce. Rozciąga się na przestrzeni kilkuset hektarów. Pochowani są tutaj między innymi: Jean-Michel Basquiat, Leonard Bernstein, członkowie najbliższej rodziny Theodore’a Roosevelta. Groby zostały zatopione w gęstej zieleni. Można wręcz powiedzieć, że amerykański cmentarz jest ogrodem, gdzie odpoczywają zmarli: wśród zieleni, kwiatów i nie słysząc miejskiego zgiełku. Cmentarz jest teraz zamieszkały przez papugi. Przywiezione podobno nielegalnie do Nowego Jorku z Ameryki Południowej w latach 60-tych.

Monika Zieleńska-Bensz